Van Actie naar Inzicht: Buurtsportcoaches als sleutel tot duurzaam bewegen in de openbare ruimte
Gemeenten en sportservice organisaties ontbreekt het vaak aan inzichten over de impact van sport- en beweeginitiatieven in de openbare ruimte. De uitdaging ligt in een ontoereikend aanbod in praktische en uniforme meetinstrumenten. De buurtsportcoach is een belangrijke partner van beleidsmedewerkers te helpen bij het bepalen wat werkt om bewegen in de openbare ruimte te stimuleren. Het project Beter meten en meer meten in de openbare ruimte zette de eerste stap om de bijdrage van de buurtsportcoach aan het realiseren van een beweegvriendelijke omgeving (BVO) in kaart te brengen.
Binnen het project hebben provinciale sportorganisatie Team Sportservice de handen ineen geslagen met de HAN University of Applied Sciences. Als veelvuldig gebruiker van de openbare ruimte, focust dit project zich op de buurtsportcoach en zijn BVO activiteiten. In het bijzonder waren dit beweegactiviteiten voor ouderen, als primaire doelgroep binnen het Nationaal Sportakkoord en een groep waar veel winst te realiseren is. Het ging om twee wandelactiviteiten (Den Helder & Haarlemmermeer) en een beweegtuin (Ooij).
In het project zijn de 52 deelnemers aan deze activiteiten bevraagd over de ervaren effectiviteit en het duurzaam beweeggedrag. Dit is aangevuld met interviews met de buurtsportcoaches en een focusgroep met beleidsmedewerkers uit verschillende disciplines om de uitkomsten te valideren.
100.000 extra beweegminuten
In de evaluatie voor deelnemers zijn vragen toegevoegd over beweeggedrag, zodat de onderzoekers inzicht kregen in additionele beweegminuten (ABM). Het merendeel van de deelnemers gaf aan dat ze dankzij de inzet van de buurtsportcoach extra zijn gaan bewegen (84%). Slechts 1 op de 10 geeft aan dat de activiteit niet tot extra minuten bewegen heeft geleid. Gemiddeld doet deze groep 46 keer in het jaar mee en bestond ongeveer 50 minuten van de activiteit uit bewegen. Daarmee hebben deze drie projecten tezamen ruim 100.000 extra beweegminuten opgeleverd.
Bewegen dat leidt tot gezondheid
Het aantal beweegminuten dat de projecten realiseerde werd vooral beïnvloed door het aantal deelnemers. De wandelgroep in Haarlemmermeer met 24 deelnemers zorgden voor de helft van de extra beweegminuten. Er zaten echter wel opmerkelijke verschillen in het beweeggedrag van de deelnemers bij de drie projecten. Zo voldeden de deelnemers in Haarlemmermeer veelal zonder de wandelactiviteit aan de beweegrichtlijnen, minimaal 150 minuten per week, terwijl dat in de andere twee projecten op ongeveer een derde lag.
De extra beweegminuten van een project die leiden tot het voldoen van de beweegrichtlijnen kunnen we omrekenen naar een bijdrage voor de gezondheid. De drie projecten samen zorgden voor 52.000 extra beweegminuten bij mensen die nog onvoldoende bewogen. Op basis van eerder internationaal bevolkingsonderzoek kunnen we dit omrekenen naar een gezondheidswaarde van 19.300 euro (zie rapport voor uitgebreide toelichting van deze methode).
Openbare ruimte is dus geschikt om mensen extra te laten bewegen door laagdrempelig aanbod maar niet altijd lukt het de projecten om mensen die te weinig bewegen te bereiken.
Veelbelovende resultaten bepleiten inzet van de buurtsportcoach in het BVO beleid
Uit de interviews met de buurtsportcoaches blijkt dat zij zich herkennen in de resultaten maar moeite hebben om deze opbrengsten goed naar voren te brengen voor beleidsmakers. Zij hebben zelf het idee dat hun beweegactiviteiten te klein zijn of te weinig zichtbaar voor beleidsmedewerkers. Uit de gesprekken met medewerkers van verschillende beleidsthema’s blijkt dat ook dat er in de praktijk weinig gebruikt gemaakt van de kennis en ervaring van de buurtsportcoach bij de inrichting van de openbare ruimte. Zij vinden het zonde dat deze kennis niet benut wordt, omdat de buurtsportcoach juist het meeste contact heeft met de inwoner, de eindgebruiker van de openbare ruimte.
De buurtsportcoach kan dus een belangrijke signaalfunctie vervullen. Bovendien kunnen de beleidmakers dankzij de inzet van de buurtsportcoach en het in kaart brengen van de extra beweegminuten van deelnemers inzicht krijgen in duurzaam beweeggedrag, wat hen ondersteund bij beleidskeuzes voor de openbare ruimte.
Zin om in beweging te komen?
Voor meer informatie over De rol en bijdrage van de buurtsportcoach in de openbare ruimte kun je terecht bij Anton (astoter@teamsportservice.nl) van Team Sportservice of Jelle Schoemaker (jelle.schoemaker@han.nl) van HAN University of Applied Sciences.
Daarnaast wijzen we alle beleidsmedewerkers en buurtsportcoaches graag op de BVO-cursus die door Sportkracht12 in heel Nederland wordt aangeboden. Deze cursus ‘Bewegen in de openbare ruimte’ biedt handvatten om zelf aan de slag te gaan om BVO een plek te geven binnen je gemeente. Je wordt meegenomen in recente praktijkvoorbeelden om hier niet alleen ‘best practices’ maar ook ‘worst practices’ uit op te halen. Je vergaart kennis over de BVO, de omgevingswet en de haakjes die gemaakt kunnen worden met andere beleidsterreinen zoals sociaal domein, ruimtelijke ordening en volksgezondheid.
